GIÁC NGỘ
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
***
Cô công chúa trẻ nhất của lănh chúa đang du hành từ nhà cô ở Kyoto tới thủ đô ở Edo th́ trông thấy một người đàn bà bé nhỏ nằm bên vệ đường. Cô công chúa ra lệnh cho đoàn tùy tùng của ḿnh ngừng lại và đỡ bà già lên, bà này gần chết v́ lạnh lẽo và đói khát. Cô công chúa đă cứu sống người đàn bà và khi người khách này của cô đủ mạnh mẽ để có thể tự đi một ḿnh, công chúa tặng cho bà ít tiền và chiếc khăn quàng ấm áp của cô.
Người đàn bà biết ơn, trao cho công chúa một gói nhỏ và nói: “Xin nhận cái này.”
Công chúa hỏi: “Đây là vật ǵ thế?”
“Một cái gương thần kỳ.”
“Cái ǵ khiến nó thành thần kỳ vậy?”
“Nó sẽ cho cô thấy cái bản chất thật sự của cô,” người đàn bà nói thế rồi bỏ đi.
Công chúa chẳng nghĩ ngợi ǵ về món quà, để nó qua một bên cho tới khi cô đến thủ đô. Khi dỡ hành trang sau chuyến đi cô mở túi sách và nh́n vào tấm gương cô há hốc mồm v́ ngạc nhiên.
Cái mà cô thấy là một con công x̣e cả bộ lông và nhận ra màu tím của cái đuôi con công giống y như màu hoàng gia của riêng cô. Cô kinh hăi vội bỏ cái gương thần vào trong hộp đựng nữ trang của cô rồi khóa lại và cố xua đi những cái mà cô vừa thấy ra khỏi tâm trí ḿnh. Tuy thế, ngay khi bước vào trong cung điện, dù cho nghe được những lời tán dương, công chúa vẫn không thể xua hết đi khỏi đầu óc ḿnh cái h́nh ảnh con công.
Công chúa buồn bă suy nghĩ măi về bản thân ḿnh, thấy ḿnh chỉ là một con chim phù phiếm, hăo huyền và cuối cùng cô nhận được ra rằng cái gương đă nói lên sự thật.
Mặc cho thân phụ cô phản đối, cô thoái vị khỏi địa vị vương giả của ḿnh và vào một Thiền viện dành cho các nữ tu, tại đó cô nhanh chóng thăng tiến lên một địa vị cao - một địa vị được trao v́ cấp bậc và sự thông tuệ của cô.
Ngày cô nhậm chức trụ tŕ, cô lại nh́n vào cái gương thần kỳ và cô thấy một con chim đại bàng bay vút lên bầu trời cao, vượt hẳn mọi chim khác. Công chúa lại thấy bối rối.
“Ta t́m kiếm địa vị cao sang trong đây để làm vui ḷng thân phụ ta chăng?” cô tự hỏi ḷng. “Lẽ nào đến khi ĺa trần ta cũng không đạt được sự giác ngộ?”
Cô thấy tất cả mọi sự thành đạt của cô đều giả tạm v́ cái h́nh ảnh chim đại bàng bay cao vượt trội trên bầu trời cứ măi ám ảnh và cho biết là cô đang vượt lên cao trên tất cả. Khi nhiệm kỳ trụ tŕ của cô măn hạn, cô chuyển qua một mái lều đơn sơ, nơi đó cô có thể tọa thiền và đi khất thực để sống.
Cô già đi và trở thành một bà già khiêm tốn. Bà học hạnh từ bi. Bà được mọi người sùng kính và thương yêu, tuy nhiên bà vẫn chưa đạt được giác ngộ.
Một buổi sáng, về cuối cuộc đời của bà, một cơn băo tố thét gầm thổi qua túp lều của bà, đồ đạc bị liệng ra tứ tung. Khi đi thâu lượm về, bà t́m được chiếc gương thần kỳ mà bà tưởng đă bị cuốn mất luôn. Cô công chúa thuở xưa nh́n thẳng vào trong tấm gương và thấy:
…một bông hoa màu tím cùng với cả rễ của hoa, có đất bao ở quanh rễ và nước làm ẩm đất, màu xanh của toàn trái đất, ngay chính cả trái đất, cả thái dương hệ và vũ trụ, và bao gồm tất cả - Tâm Phật vĩ đại.
Bà nói: “Giờ đây ta có thể ngủ yên rồi.”
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Trích dịch “ZEN FABLES FOR TODAY”
của Richard McLean.)