- Chọn Một Lối Tu -
Ngày bé thơ, tôi đă nh́n thấy trên bàn thờ ở gian giữa nhà ḿnh khung ảnh chân dung một phụ nữ xinh đẹp. Trên đầu bà có vầng hào quang chiếu tia lóng lánh. Bà khoác tấm áo choàng trắng phủ dài trên toàn thân, tạo nên một vẻ đẹp thanh thoát và thánh thiện. Mỗi khi có chuyện buồn vui, mẹ tôi thường cầm nén hương quỳ dưới khung ảnh ấy lẩm bẩm cầu nguyện. Tôi hỏi mẹ đó là ai? Mẹ bảo là Quan Thế Âm Bồ tát, vị Phật Bà từ bi luôn cứu khỏ cứu nạn cho mọi chúng sanh. Hóa ra nhà tôi thờ Phật.
Tôi không hề thấy mẹ đi chùa bao giờ cả. Trong lúc ấy, nhà Ti Ti hàng xóm th́ hôm nào mẹ nó cũng vắng nhà. Tôi sang chơi, hỏi dần mới hay mẹ nó đi chùa cúng Phật. Ngày nào cũng đi từ 9 giờ sáng đến tầm khoảng 4 giờ chiều mới về. Ti Ti rủ tôi sang nhà nó chơi đủ tṛ từ u mọi, đánh ô làng, nhảy dây hoặc chơi bán hàng…thật thỏa thích. Nhưng cứ đến gần giờ bà mẹ nó về là lộ rơ nét lo âu, thấp thỏm rồi đột ngột tuyên bố ngừng chơi, xua tôi vè như đuổi tà ma.
T́nh cờ một hôm, do măi thu xếp bộ đồ chơi mẹ tôi mới mua cho, bê qua cùng chơi với nó nên về muộn. Mẹ nó đă về đến. Khi nghe tiếng xe xích lô phanh rít ở cổng, nó vất bỏ chạy như biến vào bếp rồi tôi nghe tiếng lục cục măi trong ấy mà chẳng biết nó đang làm ǵ. Hóa ra mẹ nó giao việc v́ măi chơi nên nó đă quên béng. Thế là hôm ấy tôi tận mắt chứng kiến cảnh mẹ nó đánh đ̣n. Bà mẹ cao lớn đẩy đà mặt đầy son phấn, vừa sa sả chửi những lời thật chướng tai, vừa vung đôi đũa bếp bằng sắt gơ lên đầu cô con gái ốm yếu gầy g̣ không chút xót thương. Nó cong vút người run rẩy đưa hai tay lên đầu đỡ trận đ̣n. Tôi vất bỏ bộ đồ chơi, khóc ̣a chạy biến về nhà v́ quá kinh hăi. Mẹ đón tôi, vội vă ôm tôi vào ḷng v́ lầm tưởng Ti Ti gây sự giành hết đồ chơi của tôi: “Ti Ti giành hết đồi chơi của con rồi hả? Thôi mẹ mua cho con bộ khác. Bộ ấy nhường cho Ti Ti”Tôi lắc đầu rồi kể lại sự việc, mẹ chặc lưỡi than: “Bà ấy quanh năm đi chùa mà sao lại ứng xử hung bạo với con gái đến thế! Không yêu chồng con trong nhà th́ sao có thể thương yêu kẻ xa lạ ngoài đường được” Chị Tư giúp việc với tính thẳng thừng, góp thêm lời nhận xét: “Tu ǵ mà tu, miệng nam mô mà bụng đầy bồ dao găm. Đánh con vũ phu như thế có ngày tôi kêu công an c̣ng tay”.
Từ ấy, tôi bắt đầu rờn rợn khi tiếp xúc với mẹ Ti Ti. Vậy mà có những lúc các sư đến viếng nhà, bà ấy thoát hẳn cái lốt của mụ chằn tinh, miệng dạ dạ thưa thưa cái giọng ngọt ngào kéo dàu rồi sẵn sàng cúng hiến công đức từng xấp dầy cộm làm tay tôi nổi da gà.
Có hôm tôi hỏi mẹ: “Mẹ ơi! Nhà ḿnh thờ Phật mà sao mẹ không đi chùa?”.
Mẹ mỉm cười xoa đầu tôi dịu dàng bảo: “Phật ở khắp nơi. Trên chùa có Phật, nhà ta cũng có Phật. Trong trái tim của mỗi người con đều có Phật. ta cứ làm theo lời phật dạy sẽ thành con nhà Phật, con ạ. Mẹ chưa đi chùa được v́ mẹ c̣n bao nhiêu chuyện phải chăm lo cho bà nội con đă liệt giường nhiều năm qua, cho cha con miêng ăn giấc ngủ đàng hoàng để đủ sức ngày ngày lao động kiếm ăn cho cả nhà và các con ăn no ngủ kỹ, chóng lớn, học giỏi, ngoan ngoăn, mẹ mừng. bao giờ các con khôn lớn, mẹ đến chùa vẫn chưa muộn”.
Rồi mẹ dạy tôi làm những điều theo lời Phật dạy.
Phật dạy ta phài từ tâm, biết thương yêu kẻ bất hạnh hơn ḿnh, biết kính trên nhường dưới…Mẹ tôi vốn xưa con nhà phố thị, mặc áo dài trắng nữ sinh đi học trường Đồng Khánh. Nhưng khi ấy cha tôi, con nhà nông nghèo khó, mẹ đă biết hy sinh tất cả cho chồng con. Gặp buổi chiến tranh loạn lạc, hai vợ chống bác cả tôi bị giặc càn giết chết, để lại đứa con thơ đỏ hỏn. Mẹ đă dang rộng ṿng tay đón đứa cháu côi về nuôi dưỡng, nên người. Rồi bà con cḥm xóm, họ hàng làng mạc khi có ai gặp cảnh cơ hàn, cơ nhỡ mẹ đều hết ḷng giúp đỡ.
Có hôm hai mẹ con đi qua ngă tư đường, gặp lúc một bác cụt chân chống nạng cùng đi qua. Mẹ chỉ cho tôi cách dẫn dắt bác ấy đi trên lối vạch dành cho người bộ hành để băng qua đường an toàn.
Nhà tôi một tháng ăn chay mấy ngày. Mẹ lại dạy tôi nấu món chay. Mẹ luôn động viên cả nhà cùng ăn chay để phần nào hạn chế việc sát sanh. Lời mẹ như c̣n đâu đây bên tai tôi hôm nào hai mẹ con cùng ngồi nấu cổ chay: “Con gà con vịt nó cũng có linh hồn, nó cũng biết đau khi ta vặt lông cắt cổ..các con ạ”.
Điều mẹ dạy đă thấm vào tim tôi.
Cũng như mẹ, tôi chưa một lần đến chùa quy y làm con nhà Phật, nhưng tôi nhớ lời mẹ dạy không bao giờ làm thương tổn một ai. Có người chê tôi khờ dại, để người này người nọ lấn át ḿnh trên đường đời danh vọng…Nhưng tôi vẫn cảm thấy ḿnh thật hạnh phúc. Tôi làm nghề dạy học. Học tṛ tôi có đứa đă biết ăn cắp tiền của bạn bè trong lớp học. Thay v́ soát túi để đưa ra kỷ luật trước sân trường. Tôi đă tự nguyện rút tiền lương c̣m cơi của cô giáo nghèo ra trả hết cho kẻ mất, kẻ ăn cắp tự thấm thía lỗi lầm. hai mươi lăm năm sau, kẽ cắp xưa kia đă trở thành người hữu ích cho đất nước. Em đă quay về t́m tôi để quỳ gối xin cô giáo tha thứ lỗi lầm. Phải chăng điều đó là điều Phật dạy mà mẹ đă truyền qua máu huyết tôi, để hôm nay, khi dừng chân làm sứ giả ẩm thực chay trên một ngôi chùa trên đất Bắc, tôi đă vụng về không biết phải lạy Phật như thế nào. Tôi thật thà thú nhận với nhà sư:
“Bạch thầy, tuy con vẫn hướng dẫn cách nấu các món ăn chay nhà Phật cho quư Tăng Ni, các đạo tràng…nhưng thật t́nh con chưa một lần đến chùa quy y, chưa thuộc bài kinh kệ nào cả. Xin thầy dạy bảo, sửa sai cho con nếu con vụng về làm điều ǵ không phải phép”
Sư ông hiền lành đáp lại lời tôi: “A Di Đà Phật! cô đă là con nhà Phật rồi đấy, cô giáo ạ. Bởi đi truyền dạy nấu món chay cũng là góp phần làm theo lời giáo huấn của Đức Phật từ bi, cho sinh linh bớt đau khổ”.
Tôi thắp nén hương tiến đến quỳ dưới Phật đài lẫm bẫm khấn vái:
Nam mô A DI Đà Phật
Nam mô Quan Thế Âm Bồ-tát!
Xin cho con chọn lối tu này, v́ con biết trong con đă có Phật!
Tạp Chí Văn Hóa Phật Giáo số 114 | HOÀNG THỊ NHƯ HUY