Trong kinh Pháp Bảo Đàn Lục Tổ có dạy về Thiền Định như sau:
"Này Thiện tri thức, ngoài lìa tướng tức là thiền, trong chẳng loạn tức là định, ngoài thiền trong định, ấy gọi là Thiền định."
Muốn hiểu cho thấu triệt ý của Tổ, trước hết ta cần xác định cái gì là tướng ở bên ngoài để mà lìa .
Phải phân biệt trong và ngoài rõ ràng .
Mà có lìa được tướng bên ngoài thì đã là thiền, rồi bước kế tiếp là đi vào trong để du*`ng nhiễu loại thì được định
Trong Duy Thức học có chỉ rõ năm thức bên ngoài (ngũ câu ý thức) gồm có nhãn nhĩ tỷ thiệt và thân thức .
tướng bên ngoài là những tác hợp của căn trần thành ra năm thức
tỷ dụ:
Mắt nhìn hoa sinh cảm giác hoa có màu sắc đẹp đẽ, dễ cảm mến và yêu thích
lưỡi nếm món ngon dễ sinh cảm giác thèm muốn
Lìa tướng bên ngoài không hẳn là đừng nhìn hoa đẹp, đừng nếm món ngon
mà thấy hoa đẹp nhưng không sinh lòng chiếm hữu, mua cho bằng được đem về trồng trong vườn - không có mảnh vườn để trồng thì sinh cảm nghĩ thua thiệt để rồi cố gắng kiếm tiền mua nhà có vườn rộng rãi mà thỏa mãn thú chiếm hữu kia!
Biết món ăn ngon nhưng không nghĩ đến sau này phải ăn nó nữa, nhưng cứ để tùy duyên mà thọ dụng khi có món ngon kia, bằng không thì cũng chẳng sao .
Nghĩa là không để cho ngũ câu ý thức trói buộc, thức sinh mặc thức chứ không chạy theo, đó là lìa vậy
Ai sống mà lìa tướng như vậy tức nhiên đã rơi vào trạng thái Thiền, chứ không phải nhắm mắt ngồi xếp bằng mới là Thiền :)
Sau khi lìa tướng bên ngoài là Thiền, còn phải Định bên trong .
Tướng bên ngoài đã lìa, thì năm thức thong dong tự tại
Lúc bấy giờ anh chàng nội tướng Ý thức bên trong trở nên linh động vô cùng, chàng lật ra từng trang ký ức, đưa chúng vào hiện tại, đó là động .
Phương pháp định bên trong thì có nhiều, Tịnh Độ dùng "nhất Niệm" mỗi khi trong động thì tương kế tựu kế đưa chàng vào câu kinh tiếng kệ .
(Xin ghi chú tại đây rằng tôi không quảng bá cho Tịnh ĐỘ tông mà chỉ dùng ví dụ dễ hiểu)
Tóm lại:
Khi ta nhìn ra ngoài đời, con người tất bật săn đuổi danh lợi tiền tài thì họ chưa Thiền!
Ngay cả khi họ đã thành đạt và gọi là đã sống trọn vẹn một đời thanh cao, bây giờ hưởng thụ tuổi già bằng cách hòa mình vào với trăng thanh gió mát, lìa danh vọng,
Ăn uống có còn lệ thuộc cho món ngon vật lạ, săn đuổi món lạ trong những nhà hàng đâu đó hay là họ vẫn tận hưởng món ngon vật lạ nhưng không nô lệ cho đòi hỏi của ý thức nữa!vv và vv - Nhưng cái vi tế lại là họ thưởng thức cái nhàn đó có phải trong trạng thái Thiền hay chưa ?
Ngôn bất tận ý, chỉ mong bạn đọc nắm được vài lời giải thích mà rõ được phần nào ý nghĩa của Thiền Định, đó là space đã thật sự vui lòng vậy :)