post tạm ở đây ...
VỢ HIỀN
Tràm Cà Mau
***
1.
Vợ tôi không phải là một người đàn bà có nhan sắc khuynh nước đổ thành. Bởi tôi, vốn tài mạo tầm thường và cũng không có nhiều may mắn bất ngờ để lọt mắt xanh những cô có nhan sắc chim sa cá lặn.
Vả lại tôi cũng thường nghe bố tôi tuyên truyền nhồi nhét trong cái đầu từ nhỏ rằng, đẹp đến mấy rồi cũng trở thành méo mó xấu xí, và vợ đẹp là vợ người ta. Vợ tôi cũng không có tài ba xuất chúng, bởi tôi vốn nể sợ và có thành kiến với những người đàn bà tài giỏi, v́ họ thường kiêu ngạo và hay thành độc tài vợ trị. Độc tài đảng trị th́ có thể bỏ nước chạy ra biển chết, chứ độc tài vợ trị th́ không chạy đâu cho thoát cả!
Vợ tôi chỉ là một người đàn bà trung b́nh trên tất cả mọi mặt. Với một vóc dáng tầm thường bên ngoài, không vêu vao xấu xí khó nh́n. Bên trong nàng mang một tấm ḷng hiền hậu, bao dung, biết hành xử khôn ngoan khéo léo, để đem lại cho gia đ́nh hạnh phúc êm ấm lâu bền mà tôi vô cùng biết ơn mỗi khi nghĩ đến.
Trong nhiều năm chung sống, chưa bao giờ nàng nặng lời với tôi, chưa bao giờ có cử chỉ hay ngôn ngữ thiếu lịch sự, cũng chưa lần khóc lóc giận hờn đ̣i hỏi điều này điều kia, hoặc đặt điều kiện làm khó, hay so đo chuyện nhà với gia đ́nh người khác.
Ngoài t́nh cảm thắm thiết chia sẻ của vợ chồng, nàng âu yếm như một người t́nh, khoan dung rộng lượng như một người mẹ và hiểu biết như một người tri kỷ.
2.
Năm tôi hai mươi tám tuổi, mẹ tôi nóng ruột thúc hối ép tôi lập gia đ́nh. Bà đưa cái công thức cổ xưa của mấy ông Tàu bày ra là "tam thập nhi lập". Tôi cũng chưa đến ba mươi, mẹ tôi cứ gán đại thêm cho hai tuổi để dễ bề ép uổng. Tuổi đó, thích được quen nhiều bạn gái, bạn thôi th́ được, nhưng nghe đến chuyện hôn nhân là xanh mặt. V́ qua kinh nghiệm bạn bè, kinh nghiệm giao tiếp trong sở, tôi thấy đa số mấy anh có vợ rồi th́ dường như bị khép chặt trong cái ṿng "chuyên chính" của bà vợ nhà! Cái ṿng tuy lỏng lẻo và êm ái, nhưng bằng sắt, rất chặt và siết cứng.
Một anh bạn thân, lâu lâu giận vợ, đến nhà tôi ở lại, nằm rũ ra trên giường như đống mền rách rầu rĩ nói với tôi:
- Tao chỉ mong có được một ngày an b́nh, sung sướng như mày, một ngày thôi cũng đủ.
Nghe thế th́ không sợ sao được? Trong sở tôi có mấy anh bạn bị vợ cào rách mặt và phải lấy cớ là dao cạo râu cắt. Ai cũng biết chuyện ǵ đă xảy ra, v́ mặt mày các anh láng lẫy, trơn tru, có sợi râu nào đâu mà phải cạo cho dao cắt! Một ông lớn tuổi khác, vợ vào tận sở xé áo và kêu bằng mày tao, c̣n tố cáo ông mang bằng kỹ sư giả bên Pháp về. Nhan nhản những tấm gương gia đ́nh u ám trước mắt như vậy, th́ chỉ có ngu quá hoặc liều mạng mới không sợ mà thôi.
Tôi khất lần măi không được, phải bẽn lẽn theo mẹ, đi ra mắt, và xem mặt nhiều cô con gái các gia đ́nh mà bà quen biết. Tôi theo lời dạy của một anh quân sư quạt mo, cứ mang bộ mặt đưa ma đến nhà người ta và ăn nói nhát gừng cộc lốc, th́ không ai muốn gả con gái cho, và các cô thấy vậy th́ cũng ớn lạnh mà dạt ra. Thế mà cũng có nhiều nhà khen tôi hiền lành, muốn gả con gái cho. Tôi t́m đủ lư do nói riêng với mẹ để chê bai từ khước. Cô th́ chê mặt dài, cô th́ chê mũi lớn, cô khác chê mắt có đuôi, cô th́ mồm như có râu. Toàn cả những lư do vu vơ. Mẹ tôi phiền muộn thở dài, v́ biết con trai bà cũng chẳng có sự nghiệp ǵ sáng giá, chẳng có một phong cách đặc biệt nào, mà đ̣i hỏi quá đáng chăng?
3.
Không nỡ để mẹ buồn, tôi đem Lam, người bạn gái thân thiết nhất về giới thiệu với mẹ, bà vui vẻ chịu ngay. Bà khen Lam láu lỉnh, bặt thiệp và xinh đẹp. Mẹ tôi đến thăm xă giao nhà Lam hai lần để ḍ xét gia thế, và quyết liệt chống đối cuộc hôn nhân, lấy lư do là mẹ Lam dữ dằn và có cách cư xử thiếu lễ độ với chồng. Tôi nói:
- Con cưới Lam chứ cưới bà ấy đâu mà mẹ sợ?
Mẹ tôi nhất quyết tin rằng, mẹ hổ th́ khó sinh được con cừu. V́ cách đối xử của cha mẹ, ảnh hưởng đến tính t́nh con cái. Cha mẹ dữ dằn, con cái khó mà hiền lành được, v́ ngày ngày học cách ăn nói, cách đối xử, tiêm nhiễm những thói quen của cha mẹ, và đem ra xử sự với đời, mà không biết đó là xấu. Tôi cố bào chữa cho Lam, nhưng mẹ tôi đă nhất quyết, không lay chuyển được. Bà nói:
- Mẹ thương con, mẹ không muốn sau này con khổ v́ đời sống gia đ́nh thiếu hạnh phúc. V́ không có ǵ khổ bằng có vợ dữ dằn, hỗn láo, có thể làm người chồng buồn phiền sinh ra rượu chè, cờ bạc, trai gái hư hỏng. Mẹ thương con, lo cho tương lai con nên mẹ không chịu.
Tôi định nói với mẹ rằng, con trai của mẹ cũng chẳng hiền lành chi, mà chê thiên hạ. Nhưng sợ mẹ buồn nên im lặng. Mẹ của Lam biết được ư kiến của mẹ tôi, nổi tự ái, nói nhiều lời tàn nhẫn, tổn thương đến gia đ́nh tôi, và tuyên bố không bao giờ gả Lam cho tôi.
Khi bị trắc trở, ngăn cấm th́ t́nh yêu càng thêm tha thiết bốc lửa, và hai đứa tôi càng quyết vượt qua hàng rào ngăn cản của gia đ́nh. Muốn sống cho nhau, và sống chết v́ t́nh yêu.
Một lần ch́u ư mẹ, tôi miễn cưỡng đi xem mặt một cô mà mẹ tôi gọi là gia đ́nh phúc hậu đàng hoàng. Tôi chẳng tha thiết ǵ, chỉ giữ đủ lịch sự tối thiểu để cho mẹ khỏi mất mặt.
Lần đó Lam biết được, nàng giận dữ sỉ vả tôi:
- Anh là một thằng đểu cáng, xấu xa đê tiện, một kẻ hèn nhát núp váy mẹ, không dám làm ǵ cả. Anh không xứng đáng với t́nh yêu của tôi.
Tôi nghe mà bàng hoàng, như bị sét đánh. Hai đứa giận nhau. Tôi chợt nhớ tới lời nhận xét của mẹ, và thấy bà cũng có lư phần nào. Nhưng tim tôi vẫn nát tan xót xa v́ chuyện t́nh đổ vỡ. Ngay sau đó, Lam có người yêu mới là Tuân. Tuân cũng là trong đám bạn bè quen biết lâu dài với tôi, tính t́nh Tuân hiền lành, chịu đựng, và Tuân đă bền bỉ theo đuổi Lam từ lâu.
Nửa năm sau, tôi đi dự đám cưới Tuân, Lam với trái tim vỡ nát, nhưng cũng vui mừng v́ Lam lấy được chồng hiền lành và đàng hoàng, có thể bảo đảm đời sống tinh thần vật chất cho gia đ́nh sau này. Tôi thật t́nh nghĩ rằng, tôi không bằng được Tuân về nhiều mặt. Lam bỏ tôi là phải.
4.
Mẹ tôi làm như lấy vợ cho bà, cứ khóc lóc thúc giục măi. Tôi tâm sự với một người bạn cũ. Anh cười và nói:
- Hay là cậu thử t́m hiểu Mai, em gái tôi xem sao. Nó cũng sẵn có cảm t́nh với cậu đó. Mai hiền lành lắm.
Được bạn khuyến khích, tôi bắt đầu t́m hiểu Mai. Nàng không đẹp, không xấu, chăm chỉ, hiền lành. Trước đây, đến nhà bạn chơi, tôi chỉ thấy Mai thấp thoáng đâu đó sau bàn học, hoặc lẳng lặng rút lui sau khi cúi đầu chào lễ phép. Dẫn Mai đi chơi, tôi không t́m hiểu được chi nhiều về Mai, v́ nàng quá thụ động, khi nào cũng nhẹ nhàng chiều chuộng, ít đưa ư kiến riêng. Khi hỏi ư, nàng thường bảo:
- Dạ, anh cho em đi đâu cũng thích cả, anh vui th́ em cũng vui.
Tôi đem nhận xét về cái hiền lành của Mai nói với một người bạn. Anh cười hô hố và nói:
- Trời ơi, khi mới quen th́ em nào mà không hiền lành như thánh mẫu, dịu dàng như tiên cô. Khi cưới về th́ cái đuôi dài tḥng mới ḷi ra, và dữ như chằng tinh. Em nào cũng vậy cả.
Tôi hỏi thẳng anh của Mai, anh trả lời:
- Con nhỏ hiền lành, biết nhường nhịn và rất dịu dàng. Cậu có phước lắm mới gặp nó. Không phải v́ nó là em gái mà tôi khen đâu.
Mẹ tôi đến thăm gia đ́nh Mai nhiều lần, khen mẹ của Mai phúc hậu, hiền lành, cư xử lịch sự, phải phép với chồng. Bà nghĩ rằng, nhất định Mai cũng học được nề nếp gia đ́nh của mẹ, không nhiều th́ ít. Bà thúc tôi làm đám cưới ngay. Tôi xin hoăn một thời gian để t́m hiểu thêm, mẹ không chịu và bảo:
- Lấy vợ th́ lấy liền tay, chớ để lâu ngày lắm kẻ dèm pha.
Tôi nói rằng, nếu nghe được lời dèm pha đúng, th́ cũng là điều tốt, ḿnh khỏi phải xét đoán lầm người. Mẹ tôi lại giảng cho tôi rằng, chín mươi phần trăm cách cư xử của con cái là do ảnh hưởng sinh hoạt tốt xấu của cha mẹ. Cha mẹ gieo vào đầu con cái thứ tư tưởng nào, th́ nó sẽ hành động theo lối đó.
Thương mẹ, tôi tạm quên kinh nghiệm ghê gớm trong đời sống gia đ́nh của bạn bè và đồng sự, liều thân lấy vợ cho mẹ vui ḷng. Có một ông bạn bảo rằng, lại thêm một thằng đàn ông ngu muội đi vào vết xe đổ ngh́n năm của nhân loại.
5.
Tôi cưới Mai, nàng như cái bóng dịu hiền bên tôi.Tôi thấy ḿnh tan loăng vào t́nh yêu êm đềm, và chợt nhận ra đời sống gia đ́nh êm ái, thoải mái và hạnh phúc hơn nhiều lần đời sống độc thân. Không thấy g̣ bó tù túng trong dây ràng buộc của gia đ́nh như nhiều người thường bảo. Mai lo lắng cho tôi những thứ cần thiết lặt vặt trong cuộc sống b́nh thường, bổ khuyết cho tôi những thiếu sót, dịu dàng an ủi tôi những khi lo buồn.
Tôi nói với vợ:
- Anh ngu quá, biết lấy vợ mà sung sướng hạnh phúc như thế này, th́ đâu để độc thân đến gần ba mươi tuổi. Uổng thật.
Những khi chúng tôi có ư kiến trái ngược, Mai dịu dàng phân tích thiệt hơn cho tôi nghe, rồi để cho tôi quyết định. Sau khi quyết định xong, dù có trái ư nàng, Mai cũng vui vẻ cố gắng giúp tôi hoàn thành công việc. Không như các bà khác, những lúc chồng làm trái ư, th́ các bà mong cho ông chồng thất bại để chứng tỏ ư kiến của bà là đúng, là hay. Mai thường nói:
- Thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn. Nếu ai cũng khăng khăng giữ ư của ḿnh, th́ chẳng làm nên được việc ǵ cả.
Cũng có khi quyết định của tôi sai lầm, đưa đến kết quả không tốt. Những lúc này, Mai thường hết lời dịu dàng an ủi tôi, và cho rằng tôi không có lỗi ǵ cả, v́ ai cũng có thể sai lầm, và Mai cho rằng nàng cũng có phần lỗi, v́ chưa tận t́nh giúp tôi đầy đủ ư kiến để làm quyết định. Từ đó, tôi cảm thấy ḿnh phải lắng nghe ư kiến của vợ nhiều hơn.
Tôi nghĩ, nếu những lúc này mà Mai dằn vặt, nằng nặc buộc tội tôi, th́ chưa chắc tôi đă thấy ḿnh lầm lỗi. Mai không như một số đàn bà khác, đúng hay sai cũng đổ lỗi cho chồng, và những khi chồng thất bại trong đời, là cái dịp cho các bà chê bai, mai mỉa, nói những lời tàn nhẫn.
Ngoài xă hội, có những lúc tôi vô t́nh hoặc thiếu may mắn, gây nên những sai lầm với người khác, Mai tự đứng ra, gánh vác hết trách nhiệm thay tôi. Tự ái đàn ông, đâu cho phép tôi để vợ gánh vác trách nhiệm thay ḿnh. Tôi thấy thương và quư vợ nhiều hơn. Mai bảo:
- Chuyện nhỏ, để em gánh vác giúp, anh để tâm trí làm những việc khác ích lợi hơn.
Tôi thầm nghĩ, tôi th́ làm chi có việc lớn mà gánh vác.
6.
Những năm mới lấy nhau, tài chánh gia đ́nh khó khăn, đắp trước bù sau hàng tháng. Áo quần đơn sơ, ăn uống dè xẻn. Thế mà Mai bao giờ cũng vui vẻ, chưa bao giờ nghe Mai than thở hoặc so sánh với các bạn bè khác. Nàng thường nói:
- Chúng ta nghèo vật chất, nhưng giàu hạnh phúc, tinh thần thanh sạch, thế là đủ. Đời sống biết đủ là đủ.
Chính v́ Mai không than thở, nên tôi thấy ḿnh có trách nhiệm nhiều hơn về tài chánh gia đ́nh. Buổi chiều về, tôi đi dạy thêm cho các lớp đêm. Ngày nghỉ, tôi mở lớp dạy kèm luyện thi cho từng nhóm nhỏ. Tài chánh gia đ́nh nhờ đó mà dồi dào hơn, có thêm tiền, nhưng Mai không vui, mà chỉ lo cho tôi thiếu sức khỏe sinh bệnh hoạn.
Năm đó, tôi không chịu theo bè cánh với nhóm tham nhũng, chúng đày tôi về một tỉnh nhỏ xa xôi. Tôi buồn phiền lắm. Không đi th́ không được, đi th́ bỏ hết công chuyện làm ăn riêng tư. Mai khuyên tôi nhẫn nhịn, và gắng t́m vui trong hoàn cảnh mới. Khi chúng tôi về tỉnh nhỏ, Mai thường an ủi và nâng đỡ tinh thần tôi, đặt mua các thứ sách báo tôi thích, để giải trí và quên đi phần nào nỗi buồn nơi tỉnh nhỏ. Mai xin được việc ở một nhà dạy trẻ, để phụ thêm kinh tế gia đ́nh....
Khi chạy vội về Sài G̣n vào năm 1975, chúng tôi mất tất cả, trở thành trắng tay. Tôi lo lắng và muộn phiền lắm, nhưng nhờ thái độ trầm tĩnh và chịu đựng của Mai mà tôi bớt bối rối. Trước ngày miền Nam sụp đổ, chúng tôi bàn nhau là nên ở hay đi. Ư Mai th́ nên đi để bảo toàn tính mạng cho gia đ́nh, khi yên ổn th́ quay trở về cũng chẳng mất mát ǵ.
Phần tôi th́ v́ yêu mến quê hương một cách lăng mạn, quyết ở lại, muốn cùng chia sẻ khổ đau, sống chết cùng quê hương. Chủ nghĩa đối với tôi không quan trọng, tôi nghĩ chính thể nào cũng thế thôi, cũng cùng là người Việt, cùng gịng giống tổ tiên, th́ việc ǵ mà phải bỏ chạy? Tôi đă lầm to. Thảm họa trùm xuống khắp miền Nam. Đau khổ, lao tù, đói lạnh, đè nén, áp bức. Tôi cũng ôm gói đi tù như mọi bạn bè, Trong tù, tôi vô cùng ân hận về quyết định sai lầm, để thân xác ḿnh bị tù đày, để vợ con bơ vơ, đau khổ, đói rách, không vốn liếng, không tài sản.
Ba tháng sau khi tôi đi tù, Mai thấy chồng chưa được thả về, đă xoay xở rất mau. Nàng mua áo quần cũ, cắt ra may thành áo quần trẻ em đem bỏ mối tại các chợ trời hè phố. Đêm nào cũng may đến mười hai giờ khuya. Một ḿnh nuôi chồng tù tội, nuôi con thơ dại, ngược xuôi trong cuộc đổi đời. Những năm tháng nằm tù, có nhiều th́ giờ suy nghĩ, tôi mới sâu sắc nhận ra ḿnh mang ơn vợ quá nhiều. T́nh cảm nàng dành cho tôi tràn đầy dịu dàng, bao dung, âu yếm và hy sinh. Tôi biết ḿnh là kẻ có phước được vợ hiền....
7.
Khi tôi được ra tù, thể xác tiều tụy, tinh thần suy nhược, đời sống bất ổn, bị đe dọa thường trực. Hàng tuần bị tên công an khu vực đến thúc giục đuổi đi về vùng kinh tế mới, và nói lời hăm dọa. Tôi nản ḷng bàn với Mai để dọn về vùng kinh tế mới cho yên thân. Nàng đă khôn ngoan giải thích rằng, bằng mọi giá phải bám vào thành phố, để sống c̣n và để bớt bị độc tài áp bức, bớt khốn khổ v́ cái u mê của chế độ hành hạ. Nàng thường khuyên tôi:
- Ḿnh hăy xem cuộc đời này như một tṛ chơi không vui, đừng quá quan tâm đến những ǵ xảy ra cho ḿnh, cho thiên hạ chung quanh. Những đau khổ mà ḿnh đang chịu đựng cũng là một thứ thử thách, làm cho ḿnh lớn thêm lên, trưởng thành hơn, và cứ vui với những ǵ nhỏ nhoi nhất có thể có trong thời gian này. Không xấu xa nào có thể tồn tại măi măi được, ánh sáng tương lai sẽ có ngày chiếu rọi trên quê hương.
Mai đă an ủi, khuyên nhủ và dịu dàng dắt tôi đi qua quăng đời đau khổ trong chế độ lạ lùng vô nhân kỳ quái này. Chúng tôi bữa đói bữa no dắt nhau đi trong đời sống mịt mù của xă hội chủ nghĩa trá h́nh.
Khi tôi ngỏ ư tham gia một tổ chức phục quốc chống lại chính quyền cộng sản trong thành phố, th́ Mai đồng ư ngay. Nàng nói: - Chúng ta đă vất súng đầu hàng, chỉ mong được b́nh yên sống và góp phần xây dựng lại quê hương. Nhưng kẻ chiến thắng đọa đày nhân dân xuống vực thẳm. Không cho ai yên sống. Chính họ đă buộc chúng ta đứng dậy, cầm lại súng. Việc đáng làm th́ phải làm. Nếu ai cũng trốn tránh cả, th́ đau khổ này biết bao giờ dứt được? Nhưng phải thận trọng để khói phí thân làm việc dă tràng.
Cùng với bạn bè cũ mới, chúng tôi tổ chức mua súng, liên lạc với các nhóm kháng chiến khác. Ra một tờ báo bí mật chuyền tay. Mai đă ngược xuôi giúp đỡ chúng tôi, mang tin tức, chuyển vận hàng hóa. Chúng tôi mơ mộng một ngày ánh sáng tự do chiếu rọi trên quê hương, trở lại đời sống không áp bức kẹp kềm.
Một vài người trong nhóm bất cẩn, tổ chức bị đổ bể, đa số anh em bị bắt. Tôi chạy thoát được với cái áo có nhiều lỗ đạn bắn thủng bên hông. Mai nhờ người nhắn tôi b́nh tĩnh chờ nàng sắp đặt.
Nàng vay mượn và bán hết đồ đạc trong nhà, đóng tiền cho tôi bí mật vượt biên... Phút cuối chủ thuyền cho vợ con tôi cùng đi với lời hứa trả tiền sau. Tôi cám ơn Trời Phật đă xui khiến cho chúng tôi c̣n có bên nhau trong đời.
Trên biển đói khát Mai nhường phần ăn uống cho con, cho chồng, với lư do là tôi cần sống hơn nàng, tôi có thể làm được nhiều việc ích lợi hơn. Nhưng theo ư tôi, th́ chính Mai mới xứng đáng để sống sót v́ đời sống nàng có nhiều ư nghĩa, tốt đẹp hơn.
Những ngày khó khăn nắng cháy cực khổ tại trại tỵ nạn, nàng dành lấy hết tất cả việc vặt vănh như lănh thức ăn, xách nước, nấu nướng, chăm sóc con cái, để cho tôi có th́ giờ tham gia tiếp tay phụ giúp các công tác chung trong trại. Mai dặn tôi tránh xa những nơi có tranh giành, có chút quyền lợi, chỉ kê vai gánh vác những việc có ích chung mà không ai làm. Với khuyến khích và an ủi của vợ, tôi làm được nhiều việc hữu ích cho cộng đồng.
Trong lúc đó, một vài anh bạn tôi, tham gia việc cộng đồng mà như làm việc quốc cấm, bị vợ cằn nhằn, ngăn cản, mỉa mai rằng việc nhà th́ nhác, việc chú bác th́ siêng. Nhiều người than văn về những thiếu thốn, khó khăn, cực khổ trong trại tỵ nạn. Mai th́ khi nào cũng vui vẻ, lạc quan, và cho rằng tương lai được sống đời tự do đang rơ ràng trước mắt. Những thiếu thốn khó khăn trong trại tỵ nạn là đương nhiên. Ở đây cũng c̣n sung sướng hơn những ngày tháng sống với chế độ công sản u ám, bất trắc, chèn ép, sợ hăi. Những khi con tôi chê cơm, Mai nhắc nhở cho chúng những ngày khoai sắn qua bữa, những ngày đói khát trên biển khơi, th́ chúng vội vàng ăn ngon lành những chén cơm trong trại tỵ nạn.
8.
Chúng tôi đến Mỹ vào mùa Đông, tuyết phủ ngút ngàn, trắng xóa cả đất trời. Chưa biết có thể làm ǵ để nuôi sống gia đ́nh trong miền đất mới, nhưng nhờ trợ cấp xă hội trong thời gian đầu, đắp đổi tạm sống qua ngày. Dù không dư giả, tiền trợ cấp xă hội được Mai chia ra làm ba phần: hai phần ba nuôi sống gia đ́nh với chi tiêu dè xẻn tiện tặn, một phần ba gởi về giúp những bạn bè đang đói khó khắc khoải trong lao tù, trong các vùng kinh tế mới....
Hai vợ chồng dắt nhau đi t́m việc, và không nản ḷng. Tôi t́m được một chân rửa chén bát tại khách sạn Holiday Inn. Mai t́m được một chân làm bánh ngọt Donut. Chúng tôi tự túc được rồi, và từ đó mà tiến lên, tôi t́m được công việc khác trong hăng tiện có đồng lương khá hơn.
Chúng tôi bắt liên lạc với bạn bè xa gần, và ao ước được đóng góp phần nào vào nỗ lực làm vơi khổ trên quê nhà. Thư của bạn bè hồi âm với lời lẽ bi quan, nhiều người khuyên tạm quên chuyện quê hương đi, mà lo cho đời sống bản thân và gia đ́nh trước đă...
Nhiều đêm Mai th́ thầm:
- Chúng ta có yên ḷng hưởng hạnh phúc, tự do khi cả quê hương đang ch́m đắm trong khổ đau? Chúng ta có quên được bao nhiêu người đang kỳ vọng chúng ta nơi quê nhà? Liệu chúng ta có làm được ǵ không hay chỉ mải mê lo cho đời sống riêng tư? ...
Chưa bao giờ tôi nghe Mai phàn nàn, sanh nạnh với tôi về công việc trong nhà. Chưa bao giờ nàng lên giọng sai bảo tôi hút bụi, quét nhà, rửa chén bát. Nếu rảnh, th́ tôi làm, nếu tôi bận xem những trận thể thao hấp dẫn, th́ thôi. Nhiều lúc Mai không cho tôi rửa chén bát, giành lấy mà làm, v́ những lúc đó nàng rảnh rang.
Chúng tôi cùng làm việc nhà trong tinh thần chia sẻ, không phải trong trách nhiệm phân chia việc nào chồng làm, việc nào vợ làm. Mai chưa bao giờ tranh hơn thua với chồng. Nàng quan niệm rằng, vợ chồng không cần tranh hơn thua nhau, hơn chồng cũng không được ǵ mà chỉ tổ t́nh yêu bị tổn thương.. Chưa bao giờ Mai lớn tiếng hay khăng khăng quyết đoán việc ǵ. Khi nào cũng dịu dàng thảo luận và sẵn sàng chờ lúc thuận tiện để thuyết phục thêm. Tôi đă nghe thấy vợ nhiều người bạn, sẵn sàng xẵng tiếng với chồng, mở miệng ra là nói nặng lời, nói điều chua chát khó nghe, và tôi biết ḿnh may mắn có vợ hiền ...
Những lúc tôi gặp khó khăn ngoài xă hội, mang bực bội và cái không vui về nhà, Mai thường khuyên tôi rằng:
- Mục tiêu tối thượng của đời người là đi t́m hạnh phúc. Đi làm kiếm tiền cũng chỉ để mua hạnh phúc. Hạnh phúc đích thực của cuộc sống là gia đ́nh vui vẻ, ấm êm và dễ chịu. Không tội chi đem cái khó khăn bực bội của bên ngoài về nhà cho mất vui, mà phí phạm ngày tháng yên ấm của gia đ́nh. Dù giàu sang danh vọng đến mấy, mà gia đ́nh thiếu hạnh phúc th́ đời không c̣n ư nghĩa ǵ.
Thế là tôi t́m được nguồn vui và yên tĩnh tâm hồn...
9.
Nhiều khi nằm bên nhau, tôi hỏi Mai:
- Sao hơn mười mấy năm sống bên nhau, chưa bao giờ em làm cho anh buồn ḷng, chưa bao giờ em làm cho anh phải nổi giận. Em có khi nào buồn giận anh không?
Nàng nói:
- Sách dạy cho em biết rằng, người cho th́ được nhiều hạnh phúc hơn người nhận. Không cầu th́ sẽ được, không đ̣i th́ sẽ có. Biết vui với cái tương đối mà ḿnh đang có, th́ trở thành kẻ sung sướng nhất trong đời. Cho đi t́nh thương chân thành, th́ được nhận lại bằng t́nh thương. Nhiều người đàn bà đ̣i hỏi ở chồng quá đáng, ngoài khả năng của chồng. Bao nhiêu cũng không thỏa măn cả. Họ không nh́n thấy sự hy sinh của người khác, mà chỉ cố bươi móc lỗi lầm cỏn con của chồng để mà trách móc, giận hờn. Làm thế không có lợi ǵ cả, mà chỉ là cách phá hoại hạnh phúc gia đ́nh hữu hiệu nhất.
Tôi thành thực mà nói rằng đă học được rất nhiều điều tốt của vợ tôi. Nàng càng dịu dàng, càng thu ḿnh nhỏ lại, th́ tôi càng thương yêu trang trải bù đắp cho vợ nhiều hơn. Mỗi khi đi làm về, thấy nét mặt tươi vui hân hoan của vợ, th́ bao nhiêu mệt nhọc bực bội trong ngày đều tiêu tan. Khi tôi phạm phải lỗi lầm, hành động sai quấy, vợ tôi thường an ủi rằng, ḿnh là con người chứ đâu phải là thần thánh chi, mà không có sai lầm.
Đừng buồn, cái thiệt hại này cũng là bài học tốt về sau. Những an ủi, khuyến khích tinh thần của vợ, làm cho đời sống tôi nhẹ nhàng, êm ái, thư dăn, không bị dồn ép, không bị áp lực cuộc sống, không có căng thẳng gia đ́nh như nhiều bạn bè khác.
Trên bước đường tha hương, một lần vợ chồng Tuân-Lam ghé thăm chúng tôi. Tuân là bạn cũ, Lam là người xưa. Vợ tôi biết rơ mối t́nh cũ giữa tôi và Lam, nhưng nàng tin chồng, và rất lịch sự, vồn vă đón tiếp họ hết ḷng. Có lẽ Mai cũng biết chuyện xưa của chúng tôi đă nguội lạnh từ lâu, chẳng ai c̣n tiếc thương chi. Tuân vẫn hiền lành phúc hậu như xưa, nét mặt chịu đựng. Đêm khuya tôi vẳng nghe tiếng Lam đay nghiến dằn vặt chồng ở pḥng bên cạnh, nói những lời thiếu lễ độ. Về sau, mỗi lần nghĩ đến Lam, ḷng tôi phơi phới, v́ may mắn, cuộc đời không phải gắn liền với một người đàn bà như Lam. Tôi biết ơn mẹ nhiều hơn. Kinh nghiệm sống của mẹ đă giúp cho cuộc đời tôi có hạnh phúc hơn. Và tôi biết thương yêu, nể trọng vợ hơn nhiều.
10.
Một chị bạn gia đ́nh không được hạnh phúc, hỏi vợ tôi bí quyết để được chồng thương yêu nể nang. Mai cười mà nói:
- Không có bí quyết nào cả. Chỉ có câu chuyện sau đây, tôi thuộc nằm ḷng từ thời c̣n đi học. Chuyện ở trong sách tập đọc của Pháp. Rằng:
"Có một anh nông dân đem ḅ ra chợ tỉnh bán. Suốt ngày không bán được phải dẫn ḅ về. Đường xa mệt nhọc, con ḅ trở chứng không chịu đi. Có người gạ đổi con ḅ lấy con ngựa hồng tung tăng. Anh tưởng được ngựa sẽ thong thả dong cương ra về, nhưng con ngựa lạ chủ không chịu cho anh cưỡi và cũng tŕ kéo dằng dai. Một người khác dẫn con heo nái ngoan ngoăn đi qua, gạ đổi heo lấy ngựa, anh đổi liền.
Đường xa mệt nhọc, con heo cũng nằm ́ không chịu đi, bí quá, anh đổi heo lấy một con dê nái. Con dê càng cứng đầu khủng khiếp, anh vật lộn với dê phờ phạc.
Đêm đă tối mịt mù, một hành khách đề nghị đổi dê lấy một con gà trống lớn. Vừa đói, vừa khát, vừa mệt, anh ôm con gà vào quán đổi lấy bữa cơm. Thế là một bữa ăn trả giá bằng một con ḅ. Ăn xong, anh nông phu thong thả ra về, vừa đi vừa ca hát khỏe khoắn.
Khi về đầu làng, có bạn quen hỏi đi đâu mà về khuya thế. Anh kể chuyện đi bán ḅ, và đổi con gà lấy bữa cơm. Người bạn hết hồn, khuyên anh khoan về nhà, mà bà vợ nổi cơn tam bành lên, không khéo vợ chồng xô xát gây ra án mạng. Anh nông dân bảo rằng, chắc vợ anh cũng thấy việc làm của anh là có lư. Người bạn ức quá, đánh cá một con ḅ, nếu chị vợ mà không gây gổ, th́ anh nông dân sẽ được một con ḅ, c̣n ngược lại, phải mất lại một con ḅ khác.
Người bạn đi theo núp bên ngoài nghe cuộc đối thoại của vợ chồng anh nông dân. Chị vợ hỏi anh, đă ăn ǵ chưa, đi đường có mệt lắm không, ḅ bán có được giá không? Anh đáp rằng đă ăn rồi, con ḅ không bán được mà trên đường về nó không chịu đi nên đă đổi con ḅ lấy con ngựa rồi. Chị vợ nói rằng, có con ngựa cũng tốt, nó sẽ kéo xe, giúp ḿnh di chuyển mau chóng hơn.
Anh chồng cho biết con ngựa không chịu cho anh cưỡi nên đă đổi lấy con heo nái. Chị vợ cũng tán thành ngay và c̣n dự trù con heo mùa sau sẽ sinh ra một bầy heo khác, rất có lợi.
Anh chồng cho biết thêm, con heo cũng trở chứng không chịu đi nên đổi lấy một con dê cái. Chị vợ tiếp liền, là con dê cũng rất có lợi, từ nay mỗi sáng gia đ́nh sẽ có sữa dê mà uống.
Anh chồng lắc đầu và cho biết đă đổi con dê ương ngạnh lấy con gà trống lớn. Chị vợ anh nông phu tiếp rằng, có con gà cũng tốt, mỗi sáng nghe nó gáy cũng vui tai.
Anh chồng bảo là buổi sáng ra đi không đem tiền theo, đói quá, đă vào quán đổi con gà lấy bữa cơm.
Nghe xong, chị vợ anh nông phu đến quàng hai tay, ôm vai chồng và nói rằng, anh làm như thế là phải. Lấy của che thân, chứ đừng lấy thân che của. Đi cả ngày mệt nhọc đói khát, không ăn chịu sao nổi. Em đă để sẵn khăn, múc sẵn nước, anh đi tắm cho khỏe."
Mai kết luận rằng: "Muốn được chồng thương cũng rất dễ, đừng bao giờ tranh hơn thua với chồng, việc ǵ đă lỡ, th́ cho qua luôn, vui vẻ chấp nhận, và dịu dàng, nhường nhịn chồng là yếu tố căn bản để được chồng thương".
11.
Ngoài song thân ra, người tôi biết ơn nhiều nhất là vợ tôi. Đời sống tôi có ư nghĩa hơn, sung sướng hơn, hạnh phúc hơn nhờ vợ khôn ngoan dịu dàng. Nhiều đêm thức giấc tôi nhẹ hôn lên mắt vợ, thầm so sánh tấm ḷng hiền chân của vợ với trái tim của một vị nữ thánh. Phần nàng, th́ luôn luôn: "Em chỉ muốn làm cái bóng nhỏ và âm thầm bên đời anh thôi". Mai chưa hề đọc thánh kinh, nhưng nàng đă biết chọn chỗ ngồi thấp nhất để được nâng lên cao nhất trong ḷng chồng con.