Haiku
Haiku về Thiền như một viên đá ném (hay không ném) xuống mặt hồ phẳng lặng. Ném là Thiền mà không ném cũng là Thiền, miễn là (không) thấy được ṿng đồng tâm.
Hành động cầm dùi đánh vào chuông cũng có cùng ư nghĩa với việc không dùi không đánh vào chân không.
Haiku không phải là một phim bộ dài ḍng mà là một tấm ảnh chụp lấy một khoảng khắc, một trừu tượng, một tư duy, nên nhiều khi vài chữ cũng đủ. Cái hay và khó hay của Haiku là ở chỗ đó. Đọc một bài thơ Haiku hay như nghe một tiếng khánh cô đọng thật ngắn gọn nhưng ngân nga, để lại ấn tượng lâu trong tâm hồn người.
1.
Con hạc hồng kiêu sa
Trầm ḿnh trong ḍng suối nước nóng
Chỉ c̣n lại bộ da
2.
Người chiết tự trong đêm
Chữ b́nh tâm loay hoay xếp măi
Quên ngày mới vừa lên
3.
Ngư ông không dụng mồi
Con Koi bạc chưa hề sứt mép
Chiều nay về cơm chay
4.
Xếp chân mong thiền tọa
Ruồi đậu bàn tay, vỗ bàn tay
Tâm tịnh mất khi nàỵ
5.
Khua nước xóa tan h́nh
Dễ hơn đập tấm gương soi mặt
Ḿnh chẳng tự mê ḿnh.
7.
Con chim ưng mỏi cánh
Tạm dừng chân trên ngọn đỉnh trời
Nh́n về phía xa xôi .
9.
Người Trang Tử vỗ bồn
Ta từ nhỏ một đời nghi hoặc
Cogito, ergo ?
10.
Giá áo và túi phân
Vùng kinh điển đốt hoài chẳng hết
Về đi, tập đánh vần!
11.
T́nh như hạt mưa rơi
Rơi trên mặt đất, thấm ḷng đất
Có khi thấm ḷng người .
12.
Nước chảy đá cũng ṃn
Ta góc cạnh từ khi nhập thế
Nay thành viên sỏi tṛn.
13.
Nhắm mắt và mở mắt
Nội tâm, ngoại giới tiếp liền nhau
Nơi nào ít khổ đau ?
14.
Tiền thân dù bồ tát
Hậu vận trăm năm vẫn mịt mùng
Bây giờ là túi cơm.
15.
Mùa thu cành thay lá
Con rắn già biết cách lột da
Nhưng Trịnh Công Sơn chết.
16.
Lữ khách đứng trên cầu
Nh́n nước lũ cuốn đi ảo vọng
Hỏi sao bóng không trôi.
17.
Tay khoanh ṿng Thái Cực
Chút nhân duyên để lọt ra ngoài
T́nh ơi là t́nh ơi.
18.
Hạt sương trên cánh hồng
Cành Bonsai nghiêng về phía nắng
Giọt nến đọng đêm qua.
20.
Tượng gỗ chùa Tây Phương
Niềm khắc khoải hằn lên nét mặt
Niết Bàn là thế ư ?
21.
Người lên núi định thiền
Nghe gọi tên vẫn c̣n quay lại
Khi nào mới vô danh?
22.
Khoanh hai tay bái Sư
Phật đứng tránh sang không nhận lễ
Hai tay bái hư không.
23.
Đến cổng chùa nghe đạo
Sư trụ tŕ bế môn tiễn khách
Phật cả cười Phật thăng.
24.
Quay nhanh ṿng Bát Quái
Muốn hoà tan Lưỡng Nghi thành Thái Cực
Cửa nào là cửa Khôn?
26.
Buổi sáng nh́n sang cạnh
Cám ơn đời v́ vẫn có em
Mùi cà phê thơm ngát
27.
Cứ mỗi độ vào thu
Lại cùng Thanh Tịnh đi đến trường
Và ngâm Lưu Trọng Lư
28.
Cư sĩ hỏi Thiền sư
Khi nào là giác, khi nào ngộ
Thiền sư nhổ nước bọt
29.
Cư sĩ hỏi bóng ḿnh
Khi nào là giác, khi nào ngộ
Bóng lập ḷe lặng thinh
31.
Khuấy nước trong cho đục
Khi nào không soi thấy bóng ḿnh
Là khi hết nắng trời.
32.
Chờ nước đục thành trong
Để nhận định ra chân bản ngă
Chờ bao giờ mới xong?
33.
Người da trắng, vàng, đen
Năm ngón tay, ngón dài ngón ngắn
Tro bụi chỉ một màu.
34.
Vẽ tranh không nhúng mực
Hoàng hạc bay ngang trời lặng gió
Hoàng hạc bay, mây trôi.
36.
Bên ngoài tuyết bay bay
T́nh nồng ấm dù trời giá lạnh
Nên tuyết tan trong tay.
37.
T́nh thôi hết ân cần
Gặp lại người ánh nh́n xa lạ
Ta về thành phế nhân.
38.
Đôi hài cỏ Basho
Ngàn năm dấu vết chẳng phai mờ
Tạc vào thiền, vào thơ.
41.
Tiếng mưa đều trên mái
Tiếng xịch tắc xe ḿ bán dạo
Tiếng kinh cầu trong đêm.
42.
Hổ ba chân trên núi
Cất tiếng gầm tiếc thuở dọc ngang
Tiếng thở dài vọng lại .
43.
Gió th́ thào lau sậy
Người t́m đạo trầm ngâm bất quyết
Quay gót hay qua sông ?
46.
Một ngày làm hai ca
Như cây nến đốt cả hai đầu
Giọt nến chảy thành ḍng.
48.
Mổ cho sạch túi phân
Mà không sạch tâm hồn nhiễm độc
Khâu lại để làm chi?
49.
Suốt đời trong thung lũng
Sao biết được phía bên kia đồi
Có những điều mới lạ.
50.
Băo đại dương chuyển sóng
Băo sa mạc mịt mùng dậy cát
Băo ḷng chuyển hồn tôi.
51.
Người nay đă ngút ngàn
Lúc chia tay đem theo tất cả
Tiếng chuông rền ta mang .
52.
Tay không hề ném đá
Sóng đồng tâm tỏa nhẹ trong hồn
Mặt hồ tựa tấm gương.
53.
Mùa Xuân chừng đến muộn
Cỏ cây chờ, người cũng chờ trông
Hạt lúa sắp nẩy mầm.
54.
Nhắm mắt chói hào quang
Bịt tai vẫn nghe ngàn tiếng động
Lấy ǵ để tịnh tâm.
56.
B́nh rượu đổ chan ḥa
Co quắp như bào thai, run, lạnh
Tiếng sói rú từ xa.
57.
Người lộng ngữ vọng danh
Hay lộng ngữ v́ chuyện không thành
Suốt đời cứ quẩn quanh
58.
Trong tâm thiền an lạc
Một cánh hoa rơi xuống mặt hồ
Cũng ngân ngàn tiếng nhạc.
Phạm Doanh