Nước Mỹ có chuyện ǵ vậy?
Những ngày này nước Mỹ lại bạo động v́ "người da màu", cảnh cướp bóc, đốt phá, giựt dọc và hôi của lại diễn ra.
Da màu nói vầy th́ oan cho dân gốc Á, tại v́ người gốc Việt, Nhựt, Hàn hay Trung Hoa không dính dáng chi những vụ này, chỉ có da đen là "máu lửa".
Why?
“Who is colored?”
When I born, I black.
When I grow up, I black.
When I go in sun, I black.
When I cold, I black.
When I scared, I black.
When I sick, I black.
And when I die, I still black."
Người da đen có mặt ở Mỹ đă hàng trăm năm qua từ những nô lệ da đen bị bán qua đây làm đồn điền nặng nhọc.
Rồi đen cũng được tự do, cũng thành công dân Hợp Chúng Quốc Huê Kỳ, cũng tới trường, cũng làm việc, cũng cống hiến...
Dân da đen ở Mỹ đủ loại, có trí thức, giàu có, trung lưu, nghèo khổ, lang thang...
Có những người da đen rất lịch sự, dễ thương, nhẹ nhàng th́ cũng có da đen lỗ măng, lưu manh.
Mỹ đă có nữ ngoại trưởng da đen và tổng thống da đen.
Thành phố Birmingham, bang Alabama là quê nhà của bà cựu Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice.
Suốt trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2000 của Bush con, bà Rice từ giảng đường Đại học Stanford về với ông Bush trong cương vị cố vấn.
Tháng 12/ 2000, Bush đắc cử, bà Rice nghỉ việc tại Stanford để đảm nhiệm chức vụ Cố vấn An ninh Quốc gia.
Bà là phụ nữ đầu tiên được bổ nhiệm vào vị trí này.
Condoleezza Rice cũng là người sát cánh và ủng hộ Tổng thống Bush tái tranh cử vào năm 2004. Tháng 11/2004, ông Bush đề cử bà Rice vào vị trí Ngoại trưởng Mỹ thế chỗ của ông Colin Powell.
Bà Condoleezza Rice là con gái duy nhất của mục sư John Wesley Rice, Jr. tại Nhà thờ Trưởng Lăo Westminster và bà Angelena Rice, giáo viên dạy các môn khoa học, âm nhạc.
Ông nội của bà là một người da đen làm lao động tay chân, tá điền và gia đ́nh da đen này đă rất cố gắng qua học hành bước vào thế giới trung lưu nước Mỹ.
Bà Condoleezza Rice trong bài nói chuyện với tờ nhật báo Washington Times có nhắc dến vấn đề chủng tộc tại Hoa Kỳ.
Bà nói: “Người châu Phi và người châu Âu là những sắc tộc đă cùng tạo dựng nước Mỹ, người châu Âu đến đây do tự ư chọn lựa, c̣n người châu Phi đến đây trong xiềng xích nô lệ. Đó không phải là một thực tế đẹp đẽ cho mấy về chuyện thành lập quốc gia chúng ta.”
Và rằng: "Hoa Kỳ c̣n gặp khó khăn khi phải giải quyết vấn đề chủng tộc bởi lẽ đă có một khuyết tật bẩm sinh của quốc gia nên người da đen đă bị khước từ những cơ hội mà người da trắng được trao ngay từ buổi đầu khi quốc gia này được tạo dựng", và "con cháu của những người nô lệ đó đă không thể nào được cơ hội tốt đẹp ngay từ lúc mới bước vào đời,” và theo bà, người ta tiếp tục thấy một số ảnh hưởng của cái di sản đó tồn tại đến ngày nay.
Mỹ là một quốc gia c̣n nhiều mâu thuẫn vấn đề chủng tộc.
Rơ ràng là có sự phân biệt chủng tộc từ người da trắng. Nhưng mức độ nó đă cởi trói và đi đến "sống được" là có tiến bộ.
Tuy nhiên trong các vụ bùng phát - không riêng thời Trump - vụ cảnh sát da trắng cảnh sát Minneapolis tên Derek gh́ đầu gối lên cổ của George Floyd, có những vụ bùng phát bạo lực từ các tổng thống trước chỉ đơn giản là một anh da đen bị cảnh sát đánh hay bắn mà do anh đó vi phạm pháp luật.
Có những vụ um sùm mà nguyên nhân rất vui lại do một cảnh sát đa đen bắn một người da đen.
Để ư thấy tù nhân da đen trong các nhà giam Mỹ đông hơn da trắng, da vàng rất nhiều.
Da đen có xu hướng bạo lực, quậy phá.
Những người da đen đến Mỹ rất sớm, sớm hơn người da vàng, nhưng quậy phá th́ không có dân da vàng gốc Việt, Tàu hay Hàn và Nhựt, chỉ có đen.
Cộng đồng gốc Việt, Tàu, Hàn và Nhựt tới Mỹ sau da đen, di cư sau này nhưng rất ḥa nhập, học hành đàng hoàng, làm việc đàng hoàng.
Do người gốc Á có một nền văn hóa sẵn từ trong nước, nền triết lư thành văn trong cách sống, đạo đức từ văn hiến Á châu nên khi di cư qua Mỹ họ biết thích ứng và tồn tại, ngậm đắng nuốt cay mà kiếm sống để ḥa nhập, cộng đồng này ít va chạm với dân bổn địa.
C̣n người da đen họ có một quá khứ nô lệ, xuất thân từ châu Phi lạc hậu, dù qua Mỹ hàng trăm năm nhưng cái máu bốc hỏa, thích làm loạn vẫn không thay đổi, cộng với thể chất khỏe mạnh, họ có xu hướng bạo lực.
Tại v́ có những vụ biểu t́nh bạo lực ở Mỹ đă bùng lên khắp nơi, nó không c̣n là sự bất b́nh về một người nào, nó chỉ lấy đó làm cái cớ để quậy.
Và biểu t́nh là có đốt phá, hôi của, cướp giật, hăm hiếp.
Biểu t́nh xong đập phá và xông vô cướp giày Nike, xông vô Apple Store cướp iPhone.
Ít ai hiểu rằng ông Barack Obama có mẹ da trắng và từ nhỏ được bên ngoại giáo dục đàng hoàng, ăn học trong khuôn phép. Nếu ông lớn lên với đám da đen gơ thùng hát ca lang thang th́ chắc ǵ ông làm tổng thống được.
Thế giới di cư
Bây giờ thiên hạ ngán ngẫm người Hồi giáo và da đen nhứt.
Mỗi lần nói tới "kỳ thị da màu" là người gốc Á cảm thấy bị ngại ngùng v́ họ không dính ǵ trong đó.
Có lần bùng phát một vụ mà người da đen nói là bị phân biệt chủng tộc, bà Condoleezza Rice nói rằng: “Tui cũng đen nè", bà ám chỉ rằng nếu có học hành tử tế, việc làm đàng hoàng, gia đ́nh giáo dục từ nhỏ th́ người da đen thành công vang dội không thua ai, như bà vậy.
Nhưng cũng nói rằng, những vụ biểu t́nh đó là tiêu chuẩn dân chủ Mỹ.
Nước Mỹ rồi sẽ giải quyết nhanh thôi, v́ họ là nước mà dân có quyền bày tỏ chánh kiến.
(Nhắn với mấy anh đen ở Mỹ...
Nếu mấy anh có sống ở Việt Nam th́ hiểu v́ sao người VN mấy ngày nay lắc đầu với các anh.
V́ báo Nhân Dân sẽ nói là: “Bọn đó dân chủ thái quá, dân chủ hỗn loạn.”)
Theo Nguyễn Gia Việt